Kernenergie in 2024: Vragen en antwoorden

V: Volgens het IEA zal de opwekking van kernenergie in 2024 naar verwachting wereldwijd een recordhoogte bereiken. Wat zijn de aanjagers van deze groei en wat kunnen we op middellange tot lange termijn verwachten?

Er zijn 2 belangrijke directe aanjagers voor deze trend: nieuwe centrales die in gebruik worden genomen en, nog belangrijker, de verlenging van de levensduur van kerncentrales in de ontwikkelde wereld. De trend van heropleving van kernenergie begon tegen de achtergrond van de oorlog in Oekraïne, toen de Europese gasprijzen omhoog schoten en de elektriciteitsprijzen naar historische hoogten brachten. Dit motiveerde regeringen om reactoren te heropenen om de druk op de consument te verlichten en de levenscyclus van de bestaande reactoren te verlengen. 75 van de 109¹ Europese reactoren kregen een dergelijke goedkeuring.

Aan de vraagzijde heeft de piek in het door datacenters aangedreven elektriciteitsverbruik geleid tot het zoeken naar bronnen van stabiele en schone energie, en dit is precies wat kernenergie biedt, dat bekend staat om zijn consistentie en lage CO2-voetafdruk². Microsoft en het Amerikaanse nutsbedrijf Constellation Energy hebben een deal getekend om een unit van de kerncentrale Three Mile Island in Pennsylvania nieuw leven in te blazen. De deal zou, onder voorbehoud van goedkeuring door de toezichthouder, Unit 1 van de centrale, die in 2019 vanwege economische redenen uit gebruik was genomen, nieuw leven inblazen. Unit 2, waar in 1979 een gedeeltelijke meltdown heeft plaatsgevonden, wordt niet opnieuw opgestart. Constellation is van plan ongeveer $ 1,6 miljard uit te geven om de centrale van 835 megawatt weer op te starten, die naar verwachting in 2028 weer functioneel zal zijn. Onder de voorwaarden van de deal zal Microsoft gedurende 20 jaar energie kopen van de opnieuw in gebruik genomen centrale.³

Op middellange tot lange termijn zijn er verschillende trends die de moeite waard kunnen zijn om te volgen. Een kleine CO2-voetafdruk en betrouwbaarheid maken kernenergie zeer wenselijk voor landen die op zoek zijn naar een stabiele elektriciteitsvoorziening. China is de voor de hand liggende hotspot, waar 26 reactoren worden gebouwd en er nog eens 41 zijn gepland⁴. India is een andere belangrijke speler die kernenergie wil toevoegen aan zijn energiemix, maar de ambities van India lopen voor nu achter op die van China.

Een andere belangrijke ontwikkeling is de opkomst van kleine modulaire reactoren (SMR's). Dankzij hun compacte formaat kunnen SMR's worden geïnstalleerd op afgelegen locaties en locaties die ongeschikt zijn voor grotere reactoren, wat betekent dat ze dichter bij de eindgebruiker kunnen worden ingezet. Hierdoor nemen transmissieverliezen af en neemt de betrouwbaarheid van de stroomvoorziening toe. Tegelijkertijd zorgt het modulaire karakter van SMR's voor de toevoeging van extra units indien nodig, waardoor superieure schaalbaarheid, een kortere bouwtijd en mogelijk lagere investeringsuitgaven mogelijk zijn. Dit pakt een van de grootste problemen van de nucleaire industrie aan: bouwkosten. SMR's hebben echter nog steeds te maken met tal van belemmeringen die een brede invoering in de weg staan:

• Regelgeving: Kerncentrales moeten strenge regelgevende goedkeuringsprocessen ondergaan met bestaande regelgevende kaders die meestal zijn afgestemd op grootschalige reactoren.
• Financieel: Hoewel SMR's zijn ontworpen om op de lange termijn kosteneffectiever te zijn, vereisen ze vanwege hun relatieve nieuwheid hoge kapitaalinvesteringen in onderzoek en ontwikkeling, testen en goedkeuring, waarbij overheidsparticipatie zeer beperkt is. De hogere rentetarieven en materiaalkosten bijten ook en de schattingen voor sommige bestaande projecten werden naar boven bijgesteld.
• Sociaal: Scepticisme bij het publiek, vooral in regio's met een hogere bevolkingsconcentratie
• Technologisch: Beperkte inzet in de praktijk, onderontwikkelde toeleveringsketens en potentiële problemen met integratie van het elektriciteitsnetwerk

V: Wat is de impact op uranium? Na een stijging van meer dan twee jaar die de prijs naar meer dan $ 100 per pond bracht, lijkt de markt voor deze grondstof zich te hebben gestabiliseerd. Hoe ziet u de toekomst?

Grote spelers op de uraniummarkt ondertekenen leveringscontracten gewoonlijk 2 tot 3 jaar van tevoren. In het licht van de geopolitieke turbulentie probeerden Oost-Europese en Finse elektriciteitscentrales met reactoren uit het Sovjettijdperk alternatieven te vinden voor Russische brandstof en betaalden ze een premie om de uraniumbevoorrading veilig te stellen. Sindsdien is de koers voor uranium gedaald, maar de contractuele uraniumprijs op lange termijn is gestaag gestegen van $ 72 begin 2023 tot $ 81,5 vanaf augustus 2024⁵.

V: Een kans, maar ook verschillende risico's. Hoort geopolitiek daarbij, gezien het gebruik van deze grondstof in de geopolitiek?

Hoewel de bevoorradingsproblemen op korte termijn zijn opgelost, blijft geopolitiek een probleem voor de sector. Er zijn nog steeds leveringsproblemen met Kazachstan (~40% van de wereldwijde productie), aangezien het grootste deel van het Kazachse uranium door Rusland loopt, en de politieke situatie in Niger (~20% van de Franse uraniumbevoorrading) blijft gecompliceerd.